Van cổng - Gate Valve là gì?

Van cổng - Gate valve là gì?

 Van cổng hay còn gọi là van cửa, van chặn, van 2 chiều(bởi là tiêu biểu đặc trưng cho 2 dòng van này); trong tiếng Anh là Gate valve; là loại van dùng để đóng mở lưu chất chảy qua trong hệ thống đường ống chủ yếu là dùng cho chất lỏng có dòng chảy thẳng. Loại van này không được khuyến dùng cho điều tiết dòng chảy ngoại trừ chúng được thiết kế đặc biệt cho mục đích đó. 

Tùy theo hệ thống, môi trường sử dụng mà chúng ta có tùy chọn vật liệu,  các loại van cổng khác nhau. Chúng ta có khá nhiều tùy chọn cho loại van này, có thể nhắc đến một số như sau: 

Tùy chọn theo chất liệu chế tạo

Van cửa đồng thường có kích cỡ hạn chế chỉ từ DN15 đến DN50 với kiểu kết nối lắp ren.

Van cổng gang thường có kích cỡ lớn từ DN50 trở lên. Trên thị trường thường gắp van cổng gang DN50 đến DN300. Kiểu kết nối thường là dạng hai mặt bích. Tiêu chuẩn kết nối khá đa dạng như DIN, JIS, BS, ANSI,… 

Van cổng inox có kích cỡ từ DN15 – DN300(là thường thấy). Kiểu kết nối có thể lá lắp ren hoặc mặt bích. 

Van cổng thép có kích cỡ từ DN15 đến DN300. Kiểu kết nối thường lá nối hàn hoặc mặt bích. 

Tùy chọn theo kết cấu van cổng

Van cổng ty chìm là loại van có ty van thiết kế ẩn bên trong thân và nắp van. Có chế vận hành là xoay vô lăng khiến ty van xoay tròn tại chỗ và đĩa van di chuyển len xuống để mở/đóng van. Kiểu này nhỏ gọn và tiết kiệm diện tích vận hành. Sản phẩm có kích cỡ từ DN15 đến DN300. Chất liệu thường là đồng, inox ở những size nhỏ và gang ở những size lớn. 

Van cổng ty chìm nắp chụp: Sản phẩm này không khác gì so với van cổng ty chìm thông thường. Điều khác duy nhất là vô lăng của van được tháo rời và có trang bị nắp chụp bảo vệ ty van. Khi vận hành, người ta tháo lắp chụp ra và gắn vô lăng vào để vận hành như một van cổng ty chìm thông thường.

Van cổng ty nổi là loại van có ty van hở ra ngoài. Khi vận hành mở van, ty van dẫn nổi lên cao dần. Chính vì vậy, gọi là van cổng ty nổi. Loại này chiếm khá nhiều không gian vận hành. Chúng ta thường thấy van cổng ty nổi có chất liệu bằng inox, thép và gang.

Van cổng dao hay còn gọi tắt là van dao. Loại này có kết cấu dẹt mỏng hơn rất nhiều so với các loại khác. Kiểu kết nối cũng là dạng wafer chứ không giống các loại kể trước đó.

Van cổng điều khiển điện: Van đóng mở hoàn toàn tự động bằng điện. Động cơ điều khiển điện dùng công tắc hành trình giúp bảo vệ động cơ không bị chập cháy trong quá trình hoạt động. Van cổng điều khiển điện tuy có giá thành cao nhưng hiệu quả và lợi ích kinh tế mang lại vô cùng lớn đặc biệt với những hệ thống có đường ống lớn. Tiết kiệm được sức người, tiết kiệm chi phí nhân công. Van thường được sử dụng để lắp đặt tại các vị trí trên cao hay những môi trường khắc nghiệt mà con người không làm việc được. 

Van cổng điều khiển khí nén: Là dòng van đóng mở tự động bằng áp lực khí nén: Van đóng mở nhanh nhất trong các loại van cổng. Có giá rẻ hơn so với van cổng điện nhưng lại đắt hơn van cổng tay quay. Van phù hợp cho những đường ống có kích cỡ từ DN500 trở xuống, còn từ với các đường ống lớn hơn thì nên dùng van cổng điện sẽ phù hợp hơn. 

Quý Vị lưu ý, Đơn vị không lưu kho sẵn hàng van cổng điều khiển điện và điều khiển bằng khí nén. Quý Vị có nhu cầu vui lòng liên hệ đặt hàng. Thời gian đặt hàng thông thường từ 40 - 45 ngày kể từ khi xác nhận đặt hàng đến khí bàn giao hàng.

Cấu tạo của van cổng

Như đã nói, van cổng có khá đa dạng các mẫu mã, tùy chọn. Tuy nhiên, cấu tạo van cổng cũng bao gồm các bộ phận chính như sau:

Thân van: Là bộ phận chính có chứa cửa van, các ốc và bulong định vị bên trong. Thân van cổng được làm từ nhiều chất liệu: Gang, inox, đồng, thép, … 

Nắp van: Là bộ phận có nhiệm vụ làm giá đỡ cho tay van và trục van được liên kết với thân van qua vòng làm kín.

Vòng làm kín: Thường được làm từ cao su có tác dụng làm kín không cho lưu chất rò rỉ ra bên ngoài 

Tay van: Là tay quay vô lăng là bộ phận để điều khiển hoạt động đóng mở của van, bằng cách xoay vô lăng theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược lại.

Trục van: Được làm Cần van: Giúp truyền lực từ tay van đến cửa van Trục van: Thường được làm từ thép không gỉ. Nó nằm giữa vô lăng và cửa van có tác dụng truyền lực momen xoắn từ vô lăng đến cửa van

Cửa van: Đây chính là bộ phận quan trọng nhất của van cổng, được làm bằng kim loại cứng lớp ngoài có thể được bọc cao su hoặc không bọc. Nó cho phép lưu chất đi qua điều tiết nhiêu góc độ mở khác nhau.

Nguyên lý làm việc của van cổng

Khi xoay vô lăng theo chiều kim đồng hồ sẽ tạo ra một lực momen xoắn truyền động từ trục van tới đĩa van khiến đĩa van bị đẩy xuống ngăn chặn dòng chảy đi qua tạo nên cơ chế đóng van.

Ngược lại, khi chúng ta quay vô lăng ngược chiều kim đồng hồ, lực momen xoắn sẽ tác động một lực truyền động lực kép cửa van đi lên cho phép lưu chất chảy qua tạo nên trạng thái mở van.

Lưu ý: Các loại van cổng không được khuyên dùng để điều tiết dòng chảy của lưu chất. Tức là van sẽ không nên vận hành đóng/mở không hoàn toàn. Nguyên nhân là do khi dùng với mục đích điều tiết dưới tác động của dòng chảy, áp suất, lưu chất sẽ khiến cửa van bị mài mòn gây rò rỉ, thậm chí là bị tác động biến dạng gây hư hại không đóng/mở được nữa.